Zabawy sensoryczne stają się coraz bardziej popularne ze względu na fakt, iż odkryto, że integracja sensoryczna jest jednym z ważniejszych czynników wpływających na rozwój dziecka. Są to zabawy, których celem jest doświadczanie wszystkimi zmysłami – sprawdź, jak zorganizować je w domu i dlaczego warto!
Zabawy sensoryczne – co to jest i dlaczego są ważne?
Zabawy sensoryczne są zabawami, które mają za zadanie uruchamiać u dzieci naturalny aspekt poznawania świata – poprzez zmysły. W cyfrowym, przebodźcowanym świecie często zmysły te są tłumione, a cały proces poznawczy zostaje zaburzony.
Co to są zabawy sensoryczne? Są one więc aktywnościami, które angażują wzrok, słuch, dotyk, zapach i smak, propriocepcję i zmysł równowagi i pozwalają dziecku doświadczać. Uczyć się przez eksplorację, stymulować mózg, rozwijać się emocjonalnie, psychologicznie, motorycznie i poznawczo.
Jest to więc ukłon w stronę naturalnych potrzeb dziecka z uwzględnieniem tego, że w cyfrowym świecie czasem trudno jest zadbać o prawidłowy rozwój malucha.
Sensoplastyka zabawy sensoryczne – twórcze pomysły dla dzieci
Bardzo popularną odmianą aktywności jest sensoplastyka – zabawy sensoryczne, których celem jest połączenie zabawy i sztuki, podczas której dziecko może doświadczać empirycznie z udziałem wielu zmysłów. W zabawach tego typu nie ma reguł – chodzi o to, by wspierać swobodę twórczą. Oto przykłady:
- Masa z mąki ziemniaczanej i wody – klasyka wśród sensorycznych zabaw. Gładka, zimna, zmieniająca konsystencję w zależności od tego, jak duży nacisk położy się na masę z pomocą małych rączek.
- Kolorowe makarony i ryż – barwione bezpiecznymi barwnikami spożywczymi kuszą dziecko do tego, by je dotykać, przesypywać, układać według wzorów czy kolorów, słuchać dźwięku przy przesypywaniu i przekładaniu produktów.
- Zabawa lodem – lód jest silnym bodźcem sensorycznym i pozwala dzieciom poczuć intensywne emocje, nakłania je do odpowiedniego obchodzenia się z trudną, zimną materią.
- Malowanie palcami lub gąbkami – mogą być to także inne przedmioty jak kulka z folii aluminiowej czy różnego rodzaju pędzelki. Im więcej farb o różnej gęstości, tym lepiej – dziecko dotyka wszystkiego po kolei i odczuwa różnice w fakturach, w rozchodzeniu się farby po kartce czy płótnie.
- Ścieżki sensoryczne – czyli pewnego rodzaju tory przeszkód. Szorstkie, chropowate faktury, miękkie poduszki, pojemniki wypełnione łaskoczącym piaskiem albo folią bąbelkową. Kamyki, ryż, miękkie materiały – im więcej faktur, tym lepiej.
Te zabawy to doskonała okazja na to, aby dziecko mogło rozwijać się bez presji, eksplorować na własnych warunkach, dotykać, wąchać i słuchać wszystkiego, co najbardziej zwróci jego uwagę.
Co dają zabawy sensoryczne w rozwoju dziecka?
Co dają zabawy sensoryczne? Przede wszystkim odpowiedzialne są one za rozwój motoryki, czyli umiejętności chwytania, ugniatania, przesypywania, utrzymywania czegoś w małych rączkach. Dodatkowo poprawiają koordynację ścieżki ręka-oko, co przydaje się w późniejszym życiu – w nauce pisania czy wszelkiego rodzaju projektach manualnych.
Wspierają one także cierpliwość i umiejętność koncentracji, bo rozdzielanie kolorowych ziarenek ryżu albo konieczność utrzymania równowagi w piasku to coś, co doskonale wspiera rozwój skupienia i potrafi zająć dziecko na długi czas.
Zabawy sensoryczne to także nauka rozumienia związków przyczynowo-skutkowych – jeśli dotknę czegoś zbyt mocno, rozsypie się to, a gdy zbyt długo potrzymam lód w ręku, zacznie być to dla mnie nieprzyjemne. Dzieci w ten sposób uczą się także przewidywania, a nawet rozpoznawania potencjalnych zagrożeń.
Wpływają one także na rozwój mowy, szczególnie gdy rodzic prowadzi dziecko w trakcie zabawy i prosi o nazywanie barw, faktur, przedmiotów czy swoich emocji. W kwestii emocji – tu również można znaleźć pozytywny aspekt zabaw sensorycznych. Dziecko uczy się znoszenia trudniejszych emocji w bezpiecznych warunkach (na przykład kiedy chodzi po nieprzyjemnej fakturze albo gdy bada rączkami coś, co jest trudne w przytrzymaniu).
Maluch buduje także pewność siebie. Uczy się, że nie ma złych odczuć, są one po prostu różne, inaczej wpływają na jego nastrój, ale wszystkie są wartościowe. Zabawy sensoryczne są także często wykorzystywane jako forma terapii u dzieci z przeróżnymi problemami rozwojowymi.
Jak organizować zabawy sensoryczne w domu krok po kroku?
Sprawdź, jak krok po kroku zorganizować bezpieczną i atrakcyjną dla dziecka zabawę sensoryczną:
- Znajdź miejsce – może być to podłoga w salonie, balkon albo inne wybrane miejsce, w którym dziecko może czuć się swobodnie i które jest dla niego całkowicie bezpieczne.
- Użyj odpowiednich produktów – unikaj małych elementów dla najmłodszych pociech, aby nie włożyły ich do nosa czy nie próbowały ich zjeść. Najlepiej użyć naturalnych, bezpiecznych składników pozbawionych szkodliwych substancji.
- Przygotuj wszystkie materiały zawczasu – niech dziecko przyjdzie na gotowe. Rozsyp produkty w pojemnikach, miseczkach, rozłóż wszystko tak, by maluch miał łatwy dostęp do tego, po co zapragnie sięgnąć. Całe stanowisko zabawy powinno być zachęcające.
- Pozwól dziecku prowadzić zabawę – możesz zasugerować mu, jakie przeznaczenie mają poszczególne produkty i zadania, ale pozwól na to, by dziecko samo zdecydowało, z czego chce korzystać, a co go nie interesuje.
- Porozmawiajcie po zabawie – niech dziecko opisze Ci, co czuło, co mu się podobało, a jeśli jeszcze nie mówi, możesz obserwować jego reakcje i nagrodzić je za aktywną postawę.
Najlepsze pomysły na zabawy sensoryczne dla różnych grup wiekowych
Dzieci w różnym wieku mają zupełnie inne potrzeby sensoryczne, dlatego zabawa musi być do niego dopasowana. Poznaj najciekawsze zabawy sensoryczne pogrupowane według wieku dziecka!
Maluchy do 2-3 lat
Takim dzieciom spodobają się wszelkiego rodzaju dotykowe pudełka z różnymi materiałami w środku – gąbki, papier, folia, wełna, guma, plastik czy nawet elementy roślin. Mogą także chętnie skusić się na malowanie paluszkami albo gąbką.
Przedszkolaki 4-6 lat
Polecane są zabawy z ciastoliną lub piaskiem kinetycznym, sprawdzą się także tory sensoryczne z różnych faktur – dziecko musi umieć już chodzić, utrzymywać równowagę, aby tory przeszkód były dla niego bezpieczne i zdatne do przejścia. Dzieci mogą także eksperymentować z bańkami mydlanymi, pianą, mąką, wodą, barwnikami.
Starsze dzieci 7-10 lat
Im również przyda się odrobina sensorycznej zabawy. Postaw na przykład na klocki konstrukcyjne o różnych kolorach i mnogości faktur, które dodatkowo wydają przyjemne dźwięki podczas łączenia ich w całość. Stanowią doskonałą korzyść dla rozwoju motorycznego dziecka w takim wieku. Dodatkowo takim dzieciom poleca się też zabawę z pierwszymi, prostymi instrumentami, a także eksperymentowanie z woskiem, gliną czy żelami.
Świetne klocki znajdziesz w naszym sklepie Out Of The Box – do wyboru jest na przykład zestaw Paczkomat®, Ciężarówka InPost czy Sortownia. Maluch może więc ułożyć coś, co zna z miejskiego, codziennego życia, przenieść codzienne doświadczenia na kreatywną zabawę, a nawet eksperymentować i tworzyć całkiem inne budowle.
Pamiętaj, że zabawy sensoryczne to coś, co naprawdę wpływa na rozwój Twojego dziecka – nie jest to wyłącznie rozrywka. Warto pochylić się nad tematem i wesprzeć swoje dziecko w ten kreatywny sposób!
Spodoba Ci się
Zabawy urodzinowe dla dzieci – sprawdzone scenariusze na domowe przyjęcie
Uniwersalny prezent nie musi być nudny. Oto 15 nieszablonowych pomysłów
Mądre zabawki – czyli jakie? Przewodnik po edukacyjnych hitach
Jak grać w bule? Poznaj zasady gry i zostań jej mistrzem!
Gry i zabawy rozwijające logiczne myślenie u dzieci – nasze TOP 10!
Wigilia klasowa – co przynieść na przedświąteczne spotkanie w szkole? Propozycje na przekąski i nie tylko
Mechacenie ubrań – co je powoduje i jak skutecznie się go pozbyć?
