Bawełna to niezwykle popularny surowiec, który współcześnie jest powszechnie wykorzystywany w przemyśle odzieżowym. Skąd się jednak bierze, jak jest hodowana i zbierana, a także kto produkuje jej najwięcej? Oto wszystko, co powinieneś wiedzieć o bawełnie.
Z czego jest bawełna? Charakterystyka i cechy
Wiele osób lubi ubrania wykonane z bawełny. To przyjemny w dotyku materiał, który potrafi zarówno zapewnić dobrą oddychalność, jak i zaoferować komfort termiczny przy zastosowaniu grubszych włókien. To surowiec, który jest po prostu wygodny w noszeniu. Czym jednak tak naprawdę jest i jak wygląda bawełna, która następnie wykorzystywana jest w przemyśle odzieżowym?
Bawełna w rozumieniu tekstyliów jest specjalnym włóknem, które otacza nasiona roślin o tej samej nazwie. Przypomina białe, nieregularne kulki i jest miękka w dotyku. Składa się przede wszystkim z celulozy.
Bawełniane włókna są bardzo wytrzymałe – w naturze bowiem pełnią funkcję ochronną względem nasion. Bawełna bardzo dobrze pochłania również wodę, a właściwości higroskopijne również mają znaczenie w kontekście tekstyliów. Łatwo ją barwić, zapewnia dobrą termoizolację, jest odporna na wysokie temperatury i uszkodzenia mechaniczne, a pielęgnacja ubrań wykonanych z niej jest naprawdę prosta.
Skąd pochodzi bawełna?
Bawełna od tysiącleci jest surowcem cenionym przez ludzi. Nic więc dziwnego, że pierwsze potwierdzone ślady uprawiania bawełny przez człowieka datuje się już na okolice 7000 roku p.n.e. Pierwsze pisemne wzmianki pojawiły się natomiast 3000 lat p.n.e.
Gdzie rośnie bawełna? Sama roślina, nazywana bawełną lub bawełnicą, występuje na wszystkich kontynentach. Bawełna była niezależnie udomowiona w kilku częściach świata, m.in. w Ameryce, Indiach i Afryce. Jej moc była jednak znana na całym świecie. Już w starożytności bawełna była uznawana za bardzo cenny produkt. Zdaniem niektórych była lepszym surowcem do tworzenia ubrań niż wełna czy len. Nasiona były importowane do basenu Morza Śródziemnego, a odzież z bawełny była niezwykle drogocenna.
Dostępność bawełny znacznie zwiększyła się w wyniku dwóch wydarzeń – ekspansji kolonialnej Wielkiej Brytanii, a także rewolucji przemysłowej. Ogromne plantacje bawełny założone w brytyjskich koloniach – przede wszystkim w przyszłych Stanach Zjednoczonych – pozwoliły tworzyć o wiele większą liczbę bawełnianych ubrań. Wynalezienie maszyn przędzalniczych czy mechanicznych krosien przyspieszyło natomiast proces produkcji.
Dzięki temu bawełna stała się bardzo powszechnym, lecz nadal pożądanym materiałem. Obecnie nawet 70% ubrań posiada w sobie właśnie bawełnę – czy to jako dodatek, czy jako główny składnik!
Bawełna – jak powstaje? Jak wygląda proces uprawy i zbioru bawełny?
Bawełna jest uprawiana od tysiącleci, lecz sposób jej hodowania zmieniał się niejednokrotnie. Obecnie proces uprawy bawełny jest mocno zautomatyzowany i prostszy niż kiedykolwiek. Zastanawiasz się, jak powstaje bawełna? Oto kilka najważniejszych informacji.
Przy sprzyjających warunkach klimatycznych bawełna może być uprawiana w wielu regionach, ale wymaga dużo słońca i ciepła. Zdaniem ekspertów, minimum to 200 słonecznych dni w roku. Nic więc dziwnego, że takie uprawy najlepiej rozwijają się w klimacie zwrotnikowym czy podzwrotnikowym, a czasem nawet i tropikalnym. Bawełna najlepiej rośnie na glebach piaszczysto-gliniastych, które mają wysoką przepuszczalność i wysokie stężenie azotu i fosforu.
Sianie bawełny rozpoczyna się późną wiosną, gdy temperatura powietrza utrzymuje się na stabilnym poziomie ok. 15 stopni Celsjusza – nasiona bawełny bowiem źle znoszą przymrozki. Aplikuje się je do ziemi z pomocą specjalnych siewników, razem z odpowiednim nawozem, na głębokość około 5 cm. Okres kwitnienia przypada na lato, a w zależności od warunków, plony zbiera się po 5–8 miesiącach od zasiewu. Obecnie najszybszym i najskuteczniejszym rozwiązaniem jest korzystanie z kombajnów, które zbierają torebki z włóknami.
Bawełna – przetwarzanie surowca w tkaninę
Zebrana bawełna nadal jest na początku swojej drogi do stania się ubraniem. Nawet połowę masy zebranych plonów z reguły stanowią nasiona, które nie są przydatne w przemyśle tekstylnym. Jak w prosty sposób oddzielić włókna od reszty zbiorów? Na szczęście jest to stosunkowo proste – wszystko dzięki specjalnym odziarniarkom. To maszyny, które oddzielają włókna od nasion, innych elementów rośliny czy ciał obcych.
Włókna w oddzielonej formie są wstęgowatymi skupiskami, które są przetwarzane na przędzę – specjalne cienkie włókna nawinięte na nawoje. Przędza może różnić się kierunkiem skrętu, wielkością skrętu, wytrzymałością, a przede wszystkim grubością. Podczas bielenia, farbowania czy skręcania przędza jest wielokrotnie przewijana, dzięki czemu możliwe jest pozbywanie się defektów.
Gotowa przędza jest gotowa do tkania, dalszej obróbki (np. farbowania czy nawilżania), a także szycia. W taki oto sposób surowy materiał jest w stanie zamienić się w ubrania, które następnie nosisz na co dzień!
Bawełna a ekologia
Szacuje się, że do produkcji 1 kg bawełny zużywa się od kilku do kilkunastu tysięcy litrów wody – dane te zależą od regionu i metody liczenia. W dobie nadprodukcji i błyskawicznie zmieniających się trendów warto postawić na świadome zakupy – mniej, ale mądrzej. Wybierając ubrania, sięgaj po te lepszej jakości, które posłużą Ci przez długi czas, zamiast trafiać do kosza po kilku praniach. Dobrze jest wspierać polskie marki, które często produkują lokalnie, dbając zarówno o jakość materiałów, jak i warunki pracy. Staraj się też nosić swoje ubrania jak najdłużej – przerabiaj je, naprawiaj, oddawaj dalej lub sprzedawaj. Dzięki temu nie tylko oszczędzasz pieniądze i miejsce w szafie, ale też realnie zmniejszasz swój wpływ na środowisko. Kupowanie z głową to dziś nie trend, a konieczność.
Główne kraje produkujące bawełnę
Zastanawiasz się, gdzie i jak rośnie bawełna? Obecnie za aż 3/4 światowych upraw bawełny odpowiada pięć państw. Dane potrafią mocno różnić się z roku do roku oraz w zależności od źródła, lecz każde badanie jest zgodne w jednym – dominatorami na tym rynku są Indie oraz Chiny. Jakie państwa produkują najwięcej ton bawełny rocznie?
- Chiny – 6,15 mln ton
- Indie – 5,32 mln ton
- Brazylia – 3,70 mln ton
- Stany Zjednoczone – 3,14 mln ton
- Pakistan – 1,2 mln ton
- Australia – 1,1 mln ton
- Turcja – 750 tys. ton
- Uzbekistan – 640 tys. ton
- Argentyna – 350 tys. ton
- Mali – 300 tys. ton
Spodoba Ci się
Jaka pościel jest najlepsza do spania? Z jakiego materiału powinna być?
Jaka gramatura bawełny jest najlepsza? Poradnik do ubrań i tekstyliów
Bawełna – właściwości materiału. Dlaczego uważana jest za przewiewną?
Ubrania z bawełny – dlaczego są tak popularne i czy warto je kupować?
Jakie klocki dla dorosłych wybrać? Zobacz oryginalne propozycje klocków od InPost
Klocki zamiast ekranu: jak zachęcić dziecko do zabawy offline?
Tkaniny naturalne – poznaj przyjazne dla skóry materiały
